Onderzoek 2

Voorwoord

Ik doe mijn onderzoek over Kunst vervalsen met Babet en Nina. Dit zijn de linkjes van hun sites;

https://babetscheij.wixsite.com/babetscheijda4b

https://ninaoostrom.wixsite.com/ninavanoostrom-dv4b/onderzoek-2

We hebben voor dit onderwerp gekozen, omdat het ons interessant lijkt om ons hierin te verdiepen. Ik ben ook erg geïnteresseerd in de handel die omgaat in vervalste schilderijen.

Onze hoofdvraag is; wat heeft de technologie van nu voor invloed op het kunst vervalsen?

Inhoud

Voorwoord
Inhoud
Inleiding
Antwoorden op de deelvragen

Wat houdt kunst vervalsen in?
Met welke technologie wordt kunst nu vervalst?
Op welke manier deden ze vroeger aan kunst vervalsen?
Wat is de motivatie door de eeuwen heen om kunst te vervalsen?
Hoe kun je vervalste kunst herkennen?
Is kunst vervalsen strafbaar?

Meet &greet
Conclusie
Bronvermelding per onderdeel
Taakverdeling
Reflectie & evaluatie

Inleiding

Waarom is dit onderzoek van waarde?

In dit onderzoek werken we de invloed van de technologie van nu op het kunst vervalsen uit. De technologie van nu heeft invloed gehad op het kunst vervalsen en het opsporen van vervalste kunst. Het onderzoek is van waarde, omdat het je bewust maakt van de invloed die technologie kan hebben. Technologie heeft natuurlijk niet alleen invloed op het kunst vervalsen, maar ook op het dagelijks leven.

Waarom is het een goed onderzoek?

Het is een goed onderzoek, omdat we zelf gekeken hebben naar het verschil van een echt schilderij en van een namaak daarvan. Daarom hebben we een goed onderzoek.

Hoe zijn we te werk gegaan om aan antwoorden te komen?

We zijn naar het noordbrabants museum in Den Bosch gegaan. Daar zijn we naar een expositie van Jeroen Bosch geweest, waar verschillende namaken hingen. Ook hebben we naar bronnen op internet gezocht die aansloten op de deelvragen.

Welke dimensie hoort bij dit onderzoek?Bij dit onderzoek hoort de dimensie traditie & innovatie. We vergelijken in dit onderzoek hoe vroeger kunst werd vervalst (traditie) en wat de invloed van de technologie van nu daarop is geweest (innovatie).

1. Wat houdt kunst vervalsen in?

De letterlijke betekenis van kunst vervalsen is; Het namaken van een schilderij met oneerlijke bedoeling. Als iemand een schilderij vervalst is het zijn of haar bedoeling het exact op het origineel te laten lijken. Een vervalser wil dan deze vervalsing als een echt exemplaar verkopen en daar veel geld mee verdienen. Dit is in het verleden veel gebeurd en er is ook goed aan verdiend, omdat de vervalsingen nauwelijks van het echt te onderscheiden zijn.

Er zijn verschillende soorten vervalsingen één daarvan is dat een schilderij word nagemaakt in de stijl van een bekende schilder. Dit betekent dat een vervalsing met dezelfde technieken en kenmerken is gemaakt als deze schilder zelf ook zou gebruiken.

Een andere soort van kunst vervalsen is een aanvulling op een oorspronkelijk schilderij. Deze soorten vervalsingen heten ook wel half vervalsingen en bestaan voor een deel uit het oorspronkelijke schilderij waarbij aanvullingen geschilderd zijn. Vaak is bij zo’n soort vervalsing het oorspronkelijke schilderij in stukken gemaakt, zodat er meer halve vervalsingen van kunnen worden gemaakt.

De laatste soort van kunst vervalsen is het misbruik van een signatuur van een meester. Dit zijn vooral schilderijen die door de leerlingen van een meester zijn gemaakt en dus met minder kwaliteit.

Geert Jan Janssen is volgens vele een van de succesvolste vervalsers. Hij werd in 1994 gesnapt en er werd bekend dat hij 76 Karel Appel vervalsingen op de zolder van een pakhuis had liggen. Een van zijn vervalsingen werd zelfs door Karel Appel zelf als echt aangewezen. Er werden in het kasteel van Geert Jan Janssen door de Franse politie 1600 kunstwerken gevonden waarvan vermoedelijk een groot deel nep was. Omdat zijn vervalsingen nauwelijks van het echt te onderscheiden zijn was er niet voldoende bewijsmateriaal om hem op te sluiten. Zes jaar later in 2000 was er wel voldoende bewijsmateriaal en heeft hij een straf moeten uitzitten. Na zijn straf heeft hij in en buiten Nederland nog meerdere tentoonstellingen georganiseerd met schilderijen in de stijl van Appel, Matisse, Picasso en anderen, maar deze waren wel met zijn eigen naam ondertekent.

2. Met welke technologie wordt kunst nu vervalst?

Tegenwoordig wordt veel kunst vervalst met de nieuwe technologie van 3d-printers. Hiermee kunnen ze een schilderij identiek namaken en zelfs het reliëf wat een schilder heeft gebruikt na bootsen. Een computer krijgt input voor wat hij moest gaan schilderen. En door met bepaalde technologieën nog meer dingen qua details in te voeren kan er een perfect nagemaakt schilderij uit de printer komen.

Er is een project geweest waarbij ze een nieuwe Rembrandt gingen maken door middel van een 3d-printer. Ze hadden hogeresolutiescans en 3D-profielen van 346 oude schilderijen van Rembrandt gemaakt. Die waren in een software gestopt metpatroonherkenning en door de intelligentie van de computer kon hij precies de stijl van Rembrandt ontdekken en met deze zelfde stijl een schilderij precies namaken.

Het namaken van dit schilderij was mooi voor Nederland als kunstland, want er was veel wereldwijde interesse voor. Joris Dik, hoogleraar Materials in Art & Archaeology aan de TU Delft zei over dit project; ‘Er zijn verschillende redenen te bedenken om schilderijen na te maken inclusief het juiste reliëf, de juiste glans en de pennenstreken van de schilder. Bijvoorbeeld om het kwetsbare origineel te conserveren – dan toon je een goede kopie aan het publiek. Of als een origineel bij een brand verloren gaat, maar je er wel foto’s van hebt. Dan is het handig dat je het zeer natuurgetrouw kunt namaken. Ten slotte ligt onder een verflaag soms een ander schilderij verborgen. Met deze technieken zou je dat andere schilderij tot leven kunnen wekken.’

Trouwens, Rembrandt kopieerde als ondernemer zelf ook al wel eens zijn eigen schilderijen.

3. Op welke manier deden ze vroeger aan kunst vervalsen?

Kunst vervalsen is iets wat al sinds de oudheid plaatsvindt. Doormiddel van kunst vervalsen is de Grieks-Romeinse cultuur ontstaan. Toen de Romeinen Griekenland veroverden, enkele eeuwen voor Christus, verscheepten de Romeinen scheepsladingen vol beelden naar Rome. Ze kregen een plaats in tempels, op straten en pleinen en in villa’s van de rijken. Ook haalden de Romeinen beeldhouwers, schilders en architecten naar Italië om daar beelden, kunst en prachtig versierde gebouwen te maken. De Romeinen importeerden niet alleen de Griekse kunst, maar imiteerden het ook. Ze maakten kopieën van Griekse beelden. Veel van deze Griekse beelden zijn verloren gegaan, maar de Romeinse kopieën zijn wel bewaard gebleven. De Griekse beelden waren namelijk van brons gemaakten die Romeinse kopieën van marmer, wat beter bewaard blijft. De Romeinse kopieën waren veel zwaarder, dit maakte het imiteren lastig. De oplossing was een stut toevoegen, zodat het beeld in evenwicht bleef. Op de afbeelding zie je achter de benen de stut.

Langzaamaan gingen de Romeinen een eigen stijl ontwikkelen die afgeleid was van de Griekse stijl. Zo ontstond de Grieks-Romeinse cultuur.

Bij het vervalsen van schilderijen werden deze vroeger nageschilderd. Schilderijen werden soms heel precies nagemaakt, maar soms werd de keuze gemaakt om details aan te passen of om deze weg te laten. Het naschilderen werd soms zelfs in de werkplaats van de kunstenaar zelf gedaan. Zoals waarschijnlijk het geval is bij de vroegste namaken van het drieluik van Bosch. Dit kun je teruglezen op het bordje dat te zien is op de afbeelding. Op de andere afbeelding zie je de verschillen tussen het echte schilderij (meest links) en de namaken.

4. Wat is de motivatie door de eeuwen heen om kunst te vervalsen?

Deze vraag vind ik zelf persoonlijk heel erg lastig om te beantwoorden, omdat bijna geen enkele artiest zijn motivatie voor het kunst vervalsen heeft gepubliceerd. Bovendien spreken we hier over motivaties. Motivaties zijn nooit algemeen, ieder mens heeft een eigen unieke reden waarom hij/zij kunst vervalst. Deze deelvraag is toch wel van belang voor ons onderzoek, dus ik ga proberen deze vraag zo goed mogelijk te beantwoorden met behulp van enkele verhalen over de motivatie van artiesten die wel gepubliceerd zijn.

Noah Charney publiceerde in 2015 het boek The Art of Forgery. In dit boek benoemt hij een aantal bekende vervalsers. Hij hoopt met dit boek ons burgers een beter inzicht te laten krijgen in de psyche van een kunstvervalser. De ‘gewone mens’ beschouwt vervalsers toch snel als charmante bedriegers, dat is niet altijd terecht, aldus Noah Charney.

Han van Meegeren (1889-1947)

Van Meegeren verkocht zijn eigen schilderijen, maar hij kreeg veel kritiek van zijn medemens. Zij vonden hem niet origineel genoeg. Hij krijgt met zijn eigen kunst voorwerpen niet de waardering die hij had verwacht. Toen is hij maar begonnen met kunst te vervalsen. Tijdens de WO II heulde hij met de Nazi’s. Hij leefde in die periode een zeer luxe leven, tot de bevrijding. Hij riskeerde celstraf, omdat hij samen heeft gewerkt met de vijand (collaboratie) en de verkoop van Schilderen aan de Nazi’s. Toen hij bekende dat hij van de Rijksmaarschalk een vervalsing had gemaakt veranderde hij van een collaborateur in een volksheld. Dit verhaal van Meegeren is bijna tragisch te noemen.

Lothar Malskat (1913 – 1988)

Han van Meegeren wilde juist niet ontdekt worden als vervalser, het tegenovergesteld is ook mogelijk. De Duitser Lothar Malskat heeft juist veel gedaan om als vervalser ontmaskerd te worden. Boven wonder had men hem na enige tijd nog steeds niet ontmaskerd. Malskat nam een zeer opmerkelijke stap, hij gaf zich zelf aan in het jaar 1952. Deze vervalser staat bekend om de ‘ gerestaureerde’ fresco’s, wat dat precies inhoudt is niet van belang voor dit onderzoek.

Wat is dus de meest waarschijnlijke motivatie voor het vervalsen van kunst?

Ik denk dat de meeste artiesten kunst vervalsten om meer waardering, roem en naambekendheid te krijgen. Sommige wilden juist dat hun vervalste werk die waardering kreeg ( van Meegeren ), anderen wilden juist dat hun eigen naam die waardering kreeg ( Lothar Malskat ).

5. Hoe kun je vervalste kunst herkennen?

In het jaar 2017 hebben onderzoekers van de Amerikaanse universiteit Rutgers en het Nederlandse Atelier voor Restauratie & Research van Schilderijen (ARRS) een algoritme* ontwikkelt dat vervalste kunst kan herkennen.

Het ARRS heeft zich gespecialiseerd in een aantal deskundige kunst gerelateerde vaardigheden. Ik heb ze heel even voor u op een rijtje gezet:

Conservering/restauratie
Wetenschappelijk onderzoek
Authenticiteitonderzoek
Provenance* en kunsthistorisch onderzoek
Advies over conditie en bewaaromstandigheden

*Algoritme betekent letterlijk: Rekenwijze (recept) voor het berekenen van bepaalde grootheden en functies.

*Provenance staat voor de historie van het bezit en eigendom van een voorwerp en de documenten en registraties die bij dat bepaald voorwerp horen. Het ARRS voert opdrachten uit voor gerenommeerde kunsthandelaren (artiesten die goed bekendstaan) en particuliere verzamelaars over de gehele wereld.

Ze ontwikkelde een algoritme dat met behulp van kunstmatige intelligentie bepaalde kenmerken van een penseelstreek of penstreek, qua vorm en kracht, kan herkennen. Aan de hand van deze factoren kan dit algoritme herkennen of een schilderij/tekening echt is of niet.

Naast dit algoritme is er ook nog een handmatig geprogrammeerd ‘machine-learning-algoritme’. De combinatie van de twee systemen wist vervolgens alle vervalsingen correct op te merken, door maar naar één pen- of potloodstreek te kijken. Dat kan geen enkel mens met het blote oog. Om dit te bewijzen lieten de onderzoekers vervalsingen maken door allerlei artiesten die met het blote oog niet te onderscheiden waren van het origineel. Deze twee geniale algoritmes herkenden alle vervalsingen. Het systeem kon zelfs in 80 procent van de gevallen de juiste schilder/artiest bepalen. Het nadeel van dit algoritme is wel dat dit alleen toegepast kan worden op werken met een duidelijke lijnvoering (vorm en kracht van lijnen in een kunstwerk). De wetenschappers willen nu en in de verdere toekomst gaan kijken naar wat de computer kan met impressionistisch werk. Het impressionisme is een schilderstijl die zich ontwikkelde in eind 19e eeuw in Frankrijk en die zich verspreidde over Europa. De naam voor deze beweging is ontstaan door een schilderij van Monet ( Franse impressionistische kunstschilder, 1840 – 1926 ) genaamd ‘Impression, soleil levant’. In deze schilderstijl vervaagden de gewoonte van schilders om de inhoud, structuur en de samenstelling van het schilderij zeer nadrukkelijk weer te geven, want het draaiden juist meer om de waargenomen werkelijkheid sterk in een schilderij terug laten komen.

Deze nieuw ontwikkelde algoritmes wekten ondanks er redelijk wat informatie over te vinden valt toch wel een paar vragen bij mij op, zoals:

- Waar zijn de ontwikkelde algoritmes/systemen op gebaseerd?

- Hoelang heeft het geduurd voordat er een algoritme ontwikkeld was?

- Wat komt er allemaal kijken bij het starten van het ontwikkelen van een nieuw algoritme?

Ik heb contact opgenomen met twee contact personen van het ARRS genaamd Milko den Leeuw ( M.den.Leeuw@arrs.nl ) en Ingeborg de Jongh ( I.de.Jongh@arrs.nl ). Aan deze twee personen heb ik via de mail deze vragen opgelegd in de hoop dat ze zouden reageren met de bijbehorende antwoorden op de vragen. Helaas heb ik van beide geen reactie gekregen. Het bewijs dat ik contact op heb genomen met deze twee personen is te vinden bij het kopje ‘Meet & Greet periode/onderzoek 2.

Het ARRS heeft zich gespecialiseerd in een aantal deskundige kunst gerelateerde vaardigheden. Ik heb ze heel even voor u op een rijtje gezet:

Conservering/restauratie
Wetenschappelijk onderzoek
Authenticiteitonderzoek
Provenance* en kunsthistorisch onderzoek
Advies over conditie en bewaaromstandigheden

*Provenance staat voor de historie van het bezit en eigendom van een voorwerp en de documenten en registraties die bij dat bepaald voorwerp horen. Het ARRS voeren opdrachten uit voor gerenommeerde kunsthandelaren en particuliere verzamelaars over de gehele wereld.

6. Is kunst vervalsen strafbaar?

Het namaken van kunst is niet strafbaar. dit gebeurt erg veel, dit wordt bijvoorbeeld uit respect gedaan voor de kunstenaar. Bij studies wordt het ook veel gebruikt om de leerlingen goed te laten kijken naar hoe de schilderijen precies in elkaar zitten.

Bij het namaken van kunst wordt er soms voor gekozen om details aan te passen of om deze weg te laten. Dit kan gedaan worden met verschillende redenen. Het kan zijn dat de schilder die de namaak maakt het detail te moeilijk vindt om te maken of omdat het detail een betekenis heeft die hij/zij liever niet terug wilt brengen.

Het namaken van kunst is strafbaar als je de handtekening van de kunstenaar vervalst. Het verkopen van een vervalst schilderij is niet strafbaar. Het is wel strafbaar als je het verkoopt als een echt schilderij, waar het een vervalsing van is, om er meer geld aan te verdienen. Vervalste kunst is niet altijd een kopie van een eerder gemaakt werk. Er zijn ook vervalsers die een nieuw werk maken die aansluit op de stijl van een bekende schilder, om deze onder die naam te verkopen. Het schilderij wordt dan verkocht als een nog niet eerder ontdekt meesterwerk. Er wordt bijvoorbeeld vertelt dat het schilderij jarenlang in een landhuis heeft gehangen en verkocht werd omdat de familie financiële problemen had. Dit is ook strafbaar.

Artikel 326b

Met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vijfde categorie wordt gestraft:

1°. hij die op of in een werk van letterkunde, wetenschap, kunst of nijverheid valselijk enige naam of enig teken plaatst, of de echte naam of het echte teken vervalst, met het oogmerk om daardoor aannemelijk te maken, dat dat werk zou zijn van de hand van degene wiens naam of teken hij daarop of daarin aanbracht;
2°. hij die opzettelijk een werk van letterkunde, wetenschap, kunst of nijverheid, waarop of waarin valselijk enige naam of enig teken is geplaatst, of de echte naam of het echte teken is vervalst, verkoopt, te koop aanbiedt, aflevert, ten verkoop in voorraad heeft of binnen het Rijk in Europa invoert, als ware dat werk van de hand van degene wiens naam of teken daarop of daarin valselijk is aangebracht.

Ook krijg je bij het vervalsen van kunst te maken met het auteursrecht. Dit recht beschermt een oorspronkelijk kunstwerk. In Nederland geldt het auteursrecht tot zeventig jaar na het overlijden van de kunstenaar. De auteursrechten kunnen daarna uitgeoefend worden door erfgenamen. Het overschrijden van auteursrechten is strafbaar.

Artikel 27

1 Niettegenstaande de gehele of gedeeltelijke overdracht van zijn auteursrecht blijft de maker bevoegd een rechtsvordering ter verkrijging van schadevergoeding in te stellen tegen degene, die inbreuk op het auteursrecht heeft gemaakt.

2 In passende gevallen kan de rechter de schadevergoeding vaststellen als een forfaitair bedrag.

3 De in het eerste lid bedoelde rechtsvordering ter verkrijging van schadevergoeding wegens inbreuk op het auteursrecht komt na het overlijden van de maker toe aan zijn erfgenamen of legatarissen tot aan het vervallen van het auteursrecht.

Artikel 27a

1 Naast schadevergoeding kan de maker of zijn rechtverkrijgende vorderen dat degene die inbreuk op het auteursrecht heeft gemaakt, wordt veroordeeld de door deze ten gevolge van de inbreuk genoten winst af te dragen en dienaangaande rekening en verantwoording af te leggen.

2 De maker of diens rechtverkrijgende kan de in het eerste lid bedoelde vorderingen of een van deze ook namens of mede namens een licentienemer instellen, onverminderd de bevoegdheid van deze laatste in een al of niet namens hem of mede namens hem door de maker of diens rechtverkrijgende ingesteld geding tussen te komen om rechtstreeks de door hem geleden schade vergoed te krijgen of om zich een evenredig deel van de door de verweerder af te dragen winst te doen toewijzen. De in het eerste lid bedoelde vorderingen of een van deze kan een licentienemer slechts instellen als hij de bevoegdheid daartoe van de maker of diens rechtverkrijgende heeft bedongen.

Meet & Greet

Wij zijn voor onze meet &greet naar het NoordBrabants museum geweest voor een tentoonstelling van Jeroen Bosch. Deze tentoonstelling ging over een schilderij van Jeroen Bosch met een kerststal, deze kerststal is vaak vervalst door andere schilders en leerlingen van Bosch. Je zag bij al deze vervalsingen dat geen een identiek was aan de echte. Er zijn in totaal zo’n 34 versies van de kerststal verspreid over de wereld. Vermoedelijk zijn er van deze vervalsingen een groot deel in de werkplaats van Bosch gemaakt. We hadden veel aan deze meet &greet, omdat we zagen dat er bij veel vervalsingen details werden weggelaten of veranderd. Zo konden we meer inzicht krijgen over het kunst vervalsen.

Contact met Milko den Leeuw en Ingeborg de Jongh: (deelvraag 5)

Conclusie

Hoofdvraag: Wat heeft de technologie van nu voor invloed op het kunst vervalsen?

Tegenwoordig zijn er veel technologische mogelijkheden om kunst zelf te vervalsen, maar ook om vervalste kunst te herkennen. Met de ontwikkeling van 3D-printers kunnen kunstwerken en schilderijen zelfs tot het reliëf toe identiek nagemaakt worden. Deze ontwikkeling heeft het kunst vervalsen natuurlijk heel wat makkelijker gemaakt. Voor kunstvervalsing heb je in de tijd van nu geen talent meer nodig, je hoeft niet goed te kunnen observeren, tekenen en schilderijen. Met 1 druk op de knop kan je een machine het werk laten doen.

Tegenwoordig kan je ook heel gemakkelijk vervalste kunst herkennen met behulp van het nieuw ontwikkelde algoritme dat bij deelvraag 5 aan bod kwam. Ook het handmatig geprogrammeerd ‘machine-learning-algoritme’ is in de loop van de afgelopen eeuw ontwikkeld. Als beide systemen met elkaar samenwerken hoeft het algoritme door maar naar één pen- of potloodstreek te kijken en weten wij al of een werk origineel of vervalst is. Kunstwetenschappers van nu zijn nog wel bezig met het ontwikkelen van een nieuw algoritme dat ook kan vaststellen of een impressionistisch werk echt of nep is.

Conclusie: De technologie van nu heeft veel invloed op het kunst vervalsen, Het is voortaan zeer gemakkelijk om een schilderij/tekening zeer zorgvuldig letterlijk en figuurlijk te kopiëren. Voor het bepalen of een kunstwerk echt of nep is zijn we tegenwoordig ook heel sterk. Niemand hoeft meer met het blote oog naar een werk te kijken en te beoordelen of het origineel is of vervalst. Dat betekent ook dat men voortaan ook veel minder kennis hoeft te hebben van kenmerken van een origineel schilderij, schilderstijl van bepaalde schilders enzovoort.

Reflectie & Evaluatie

Reflectie en Evaluatie

Ik vond het van tevoren wel een interessant onderwerp om te onderzoeken, omdat ik had gelezen dat er veel handel mee gedaan werd. Alleen achteraf viel het toch wel tegen toen ik me er meer in ging verdiepen. Tijdens het onderzoek kwam ik erachter dat het heel moeilijk was om iets over dit onderwerp te vinden en dat is wel handig als je iets wil onderzoeken.

Ik vond de samenwerking wel goed verlopen, want we konden goed met elkaar opschieten. En het contact liep goed via een groepsapp.

Wat ik de volgende keer anders zou doen is een betere planning maken, zodat ik niet weer alles op het laatste moment hoef te doen. En voor dat ik een onderwerp kies eerst kijken wat er over op internet staat, zodat ik beter weet of het wel handig is om een onderwerp te kiezen.

Bronvermelding:

Deelvraag 1 & 2:

Deelvraag 3:

Lesboek van geschiedeniswerkplaats:

Geschiedenis Tweede Fase vwo Handboek historisch overzicht

Meet &greet: het noordbrabants museum in Den Bosch

Deelvraag 4:

Deelvraag 5:

Deelvraag 6:

Taakverdeling:

Nina:

Voorwoord
Inhoud
Inleiding
Deelvraag 3
Deelvraag 6
Reflectie en evaluatie

Babet:

Voorwoord
Deelvraag 4
Deelvraag 5
Conclusie
Taakverdeling
Reflectie en evaluatie

Tobias:

Voorwoord
Deelvraag 1
Deelvraag 2
Meet & Greet
Reflectie en evaluatie